Metaverse, insanların kişisel bilgisayarlarının ve benzeri geleneksel donanımlarının yanı sıra sanal gerçeklik veya artırılmış gerçeklik donanımlarını da kullanarak sanal bir evrende kendi avatarlarını oluşturabileceği, diğer insanlarla etkileşime girebileceği, çeşitli oyunlar oynayarak para kazanabileceği ve gelecekte daha fazlasını yapabilme ihtimalini barındıran sanal evren teknolojisidir.

Metaverse Nedir?

Günümüzde giderek daha bilinir bir hale gelen “Metaverse", kısaca insanoğlunun sanal dünya ve gerçek dünya arasındaki sınırları kaldırmasını ifade ediyor. Henüz bu sınırlar kalkmamış olsa dahi, günün birinde tüm dijital evrenlerin bir araya gelmesiyle tam anlamıyla bir metaverse oluşacağı, tünelin ucunda ışık görülmesini sağlayan en önemli teoriyi oluşturuyor. Net bir tanımı oluşmasa da Metaverse en genel anlamıyla gerçek dünyanın sanal yansımasıdır. Birçok büyük kurum ve organizasyon Metaverse’ün potansiyelinin farkında olduğu için bir süredir çalışmalarına başladı. Hayal gücünün sınırlarını zorlayan bu evren, yaygınlaşmaya başladığı ilk andan itibaren büyük firmalar dışında bireylerin de ilgisini fazlasıyla çekiyor. Haliyle bireylerin Metaverse’e olan ilgisini karşılamak ve bu potansiyeli ortaya çıkarmak adına farklı alanlarda çok sayıda Metaverse projesi ortaya çıkıyor. Aynı zamanda bu projelerin birçoğu Ethereum ağı altyapısını kullanarak piyasaya sürülüyor. Peki Metaverse’ün geçmişi nedir? En önemli Metaverse projeleri neler? Hangi firmalar Metaverse yarışında öne çıkıyor? Metaverse ile ilgili en önemli kavramlar nelerdir? 

Metaverse İlk Kez Ne Zaman Kullanıldı?

Metaverse terimi ilk kez 1992 yılında, Amerikalı yazar Neal Stephenson tarafından yazılan “Snow Crash” isimli romanda kullanıldı. Stephenson eserinde insanların bir sanal gerçeklik gözlüğü aracılığı ile geçiş yaptıkları dijital bir alanı anlatıyordu. Teknolojinin gelişimiyle Metaverse, zamanla eserde yer alandan çok daha kapsamlı bir anlam kazandı. Daha sonra günümüzün en önemli şirketlerinden birisi Facebook'un Metaverse’e ilgisinin artmasıyla birlikte başka teknoloji şirketleri da Metaverse yatırımları yapmaya başladı.

Metaverse Terimleri Nelerdir?

Metaverse ile ilgili bilinmesi gereken belli başlı kavramlar bulunuyor. Bunlardan en öne çıkanları ise:

• Sanal Dünya
• Karma Gerçeklik
• Artırılmış Gerçeklik
• Sanal Ekonomiler

Sanal Dünya

Sanal dünya, çok sayıda insan aracılığı ile simüle edilen sanal ortama verilen isimdir. Sanal dünya, kişilerin algısal verilerini ve gerçek zamanlı davranışlarını dijital ortama yansıtıyor.

Karma Gerçeklik

Karma gerçeklik, günümüzde video oyunları, eğitim, askeri eğitimler ve sağlık hizmetlerinde kullanılıyor. Öğrenim kurumlarında sanal gerçeklik gözlükleri kullanılarak sunulan grafikler ve çizelgeler en çok karşılaşılan örnekleri olarak karşımıza çıkıyor. 

Artırılmış Gerçeklik

Artırılmış gerçeklik, duyusal verileri, başka bir deyişle koku alma benzeri verileri, grafikleri ve müzikleri bir araya getiriyor ve sanal gerçeklik hissiyatını güçlendiriyor.

Sanal Ekonomiler

Sanal ekonomi, çevrimiçi video oyunlarında sanal öğelerin alım satımı için kullanılıyor.

Metaverse’e Nasıl Girilir?

Metaverse projelerine ilginin artmasıyla birlikte haliyle çok sayıda Metaverse yatırımı gerçekleşmeye başladı. Günümüzde tek bir Metaverse platformu bulunmuyor. Farklı kuruluşların geliştirdiği farklı Metaverse’ler karşımıza çıkıyor. Bunun nedeni ise firmaların kendine ait farklı projeler oluşturması. Peki Metaverse’e girebilmek için neler yapılmalı?

• Kripto varlık cüzdanı oluştur
• Bir Metaverse platformunda hesap oluştur
• Oyun içi satın alımlar yap
• Platformda kullanılan birim

Kripto Cüzdanı Oluştur

Bir Metaverse platformunda yer alabilmek için kullanıcılar her şeyden önce bir kripto varlık cüzdanı oluşturmalıdır.

Bir Metaverse Platformunda Hesap Oluştur

Kullanıcılar kendileri için en uygun Metaverse platformunu seçerek gerekli bilgileri girip, bir hesap oluşturmalıdır.

Metaverse İçi Satın Alımlar 

Kullanıcılar oyun içi etkileşimlerde bulunabilmek için istediği oyunda hesap oluşturmalı ve kripto cüzdanını aynı hesaba bağlaması gerekir.

Platformda Kullanılan Birim

Kullanıcıların platformda kullanılan para birimi veya platforma özel token'lar edinmesi gerekir.

En Bilinen Metaverse Yatırımları, Platformları ve Oyunları Nelerdir?

Birçok Metaverse platformu bulunsa da, bu platformlardan bazıları diğerlerinden daha öne çıkıyor:

• Facebook (Horizon Worlds)
• Axie Infinity (AXS)
• Roblox
• Decentraland (MANA)
• MyNeighborAlice (ALICE)
• The Sandbox (SAND)
• Alien Worlds (TLM)
• Bloktopia (BLOK)

Facebook (Horizon Worlds)

Facebook ilk andan itibaren çalışmalarına başladığı Horizon Worlds platformunu sundu. Platforma yapılan toplam yatırım ise yaklaşık 10 milyar dolar olarak biliniyor. İlk etapta Mark Zuckerberg’e ait avatar ve minyatür Eyfel Kulesi benzeri öğeler kullanıcılarda hayal kırıklığı yaratsa da, Facebook bu platform ile ilgili çalışmalarına devam ediyor. 

Axie Infinity (AXS)

Axie Infinity, Pokemon benzeri kurgusal evrenlerden ilham alarak geliştirilmiş blockchain tabanlı bir Metaverse platformudur. Axie, kullanıcılarının keyifli bir evrende canavarlar toplayabilmesine, geliştirebilmesine, savaştırmasına ve takas edebilmesine imkân sağlar. Play-to-Earn modeli ile kullanıcılar eğlenmenin yanı sıra para da kazanabiliyor. Kullanıcılar AXS tokenlarını çeşitli kripto varlık platformlarında paraya dönüştürebiliyor. Aynı zamanda Axie Infinity, bir sosyal ağ ve iş platformu işlevi de görüyor.

Roblox

Roblox, kullanıcılarının içerisinde kendilerine ait avatarlarını oluşturarak çeşitli mini oyunlar oynayabildiği, bu oyunlar içerisinde diğer kullanıcılar ile etkileşime geçerek sosyalleşebildiği oyun platformudur. 55 milyon civarı bir aktif kullanıcı sayısına ulaşan Roblox, özellikle genç yaştaki kullanıcıların ilgisini daha çok çekiyor.

Decentraland (MANA)

Tarayıcı tabanlı bir oyun olan Decentraland platformunda, kullanıcıların dahil olabilmesi için bir donanım gereksinimi yani VR gözlüğüne ihtiyaç duyulmuyor. Ethereum ağı kullanılarak altyapısı oluşturulan Decentraland, kullanıcılarının MANA isimli temel para birimini kullanması sebebiyle arazi alıp satabilmesini, konum değişikliği yapabilmesini ve başka 3D modellemeleri platform içerisine aktararak Metaverse deneyiminin iyileştirilmesini sağlıyor.

MyNeighborAlice (ALICE)

MyNeighborAlice, kullanıcıların sanal adalar alıp satarak kendi çiftliklerini oluşturabilecekleri ve koleksiyon öğelerini birbirleri ile takas edebilecekleri bir yapı sunuyor. Kullanıcılar önceden belirlenmiş bir sistem dahilinde platformun yönetiminde söz sahibi de olabiliyor.

The Sandbox (SAND)

Pixowl isimli şirket tarafından geliştirilen The Sandbox, kullanıcıya doğada bulunan temel kaynakları kullanarak kendisine ait bir evren oluşturma fırsatı sunuyor. Kullanıcılar kendi topraklarını geliştirebiliyor ve aynı zamanda başka kullanıcılara kiralayabiliyor, satabiliyor. 2 milyondan fazla kayıtlı kullanıcısı bulunuyor.

Alien Worlds (TLM)

Alien Worlds, ücretsiz olmasının yanı sıra kullanıcılarının madencilik yaparak token kazanılabilmesine ve NFT oyun kartı elde edebilmesine olanak tanıyor. 

Bloktopia (BLOK)

Blockchain tabanlı bir oyun olan Bloktopia, Bitcoin’in toplam arzının 21 milyon ile sınırlı olmasından esinlenilerek oluşturulmuş bir sanal gökdelenden oluşuyor. Altyapısını ise Polygon blockchain ağı sağlıyor.

Metaverse’ün Geleceğinde Bizleri Neler Bekliyor?

Facebook benzeri kurumların Metaverse’e ciddi yatırımları devam etse de kullanıcılar vadedilen Metaverse deneyimini yaşayabilmiş değil. Metaverse ile ilgili bilgi eksikliği, bazı eleştirmenler tarafından oyundan öteye geçemeyeceğinin düşünülmesi, gerekli donanım ve ekipmanlara dünyadaki erişim sorunu ve daha birçok belirsizlik, Metaverse deneyimi önündeki engeller olarak öner çıkıyor. Yakın gelecekte olmasa bile orta ve uzun vadede teknoloji şirketlerinin yatırımlarına devam etmesi, kullanıcıların daha iyi bir Metaverse deneyimi yaşamasını mümkün kılabilir. 

Tüm bunlar henüz teoriden öteye geçmese de heyecan verici yeni nesil teknolojilerden olan Metaverse’ün, blockchain, web 3.0 ve benzeri teknolojiler gibi gelecekte yerini alacağını öngören birçok uzman bulunuyor. Gelecekte çok sayıda platform yerine bir ihtimal tek bir platform ve tüm dijital evrenlerin birleşimi bizleri bekliyor olabilir. İnsanlar bir anda kendilerini çok hızlı adapte olabilecekleri devasa bir Metaverse platformunun içinde hayal ettiklerinden çok daha fazlasını gerçekleştirirken bulabilir.