Bir mal veya varlık aynı türden başka bir varlık yerine kullanılabiliyorsa ve ayırt edilemez durumda ise takas edilebilir kabul edilir. Bu durumda varlıkların piyasa değeri ve geçerliliği aynı olmalıdır. Emtialar, itibari para birimleri (fiat para), değerli metaller, hisse senetleri ve kripto para birimleri fungibility’ye örnek olarak verilebilir. Fungibility aynı işleve sahip varlıklar arasında gerçekleşmeye devam ediyorsa, bu eşit bir takas olarak kabul görülebilir. Örneğin, elinizdeki 5 doları 5 adet 1 dolar ile değiştirilebilirsiniz ve bu durumda değiş tokuş edilen paranın geçerliliği aynıdır.

Kripto Paralarda Fungibility Nedir?

Kripto para birimlerinin birçoğu genellikle takas edilebilir olarak kabul edilir. Bitcoin’i ele aldığımızda fungible (takas edilebilir) olduğunu görebiliriz. Tüm Bitcoin birimleri diğer birimlere eş değerdir ve aynı blockchain üzerinde oluşurlar. İşlem geçmişine bakılmaksızın -şüpheli veya yasadışı faaliyetler- her Bitcoin aynı kaliteye, teknolojiye ve işlevselliğe sahiptir. Ayrıca Bitcoin ABD doları gibi itibari paralarla da takas edilebilen bir varlıktır.

Fungible (Takas Edilebilir) Varlıklar Nelerdir?

Emtialar, itibari para birimleri (fiat para), değerli metaller, hisse senetleri ve kripto para birimleri fungible varlıkların birer örneğidir. Bazı örnekleri açıklamak gerekirse:

Altın

Altın fungible olarak kabul edilebilir. Çünkü altının değerinin herhangi bir özel forma (madeni para, külçe ya da diğer) bağlılığı yoktur. Fakat, ünlü birinin ya da özel herhangi bir varlığın altın heykeli gibi eşi benzeri olmayan bir durum söz konusuysa, bu koşulda altın fungible olmaktan çıkar. Örneğin; 15. yüzyıldan bugüne kalmış nadir bir altın külçesinin değeri bugün oluşturulan yeni altın külçesinin değerinden fazla olabilir. Bu gibi durumlarda da altın fungible olarak kabul edilmeyebilir.

İtibari (Fiat) Para Birimleri

İtibari para birimleri, devlet tarafından desteklenir ve yasal ödeme aracı olarak kabul edilir. Örneğin; 10 dolar iki adet 5 dolar ile takas edilebilir. Çünkü ikisi de aynı değere sahiptir ve bir başkası için aralarında hiçbir fark yoktur.

Hisse Senetleri ve Finansal Varlıklar

Bazı durumlarda hisse senetleri farklı varyasyonlara sahip olabilir. Fakat çoğu zaman hisse senedinde bulunan bir hisse diğer herhangi bir hisse ile aynı değere ve işleve sahip olacaktır. Tahviller ya da opsiyon sözleşmeleri gibi diğer finansal varlıklar için de bu durum söz konusudur. Örneğin; çalıştığınız şirkette sahip olduğunuz A hisse senedi ile bir diğer arkadaşınızın sahip olduğu A hisse senedi aynı işleve sahiptir. Fakat siz A hisse senedine sahipken bir diğer kişi B hisse senedine sahipse, bu durumda değer ve işlevsellik arasında farklılık olur ve hisse senedi fungible olmaz.

Non-Fungible (Takas Edilemeyen) Ne Anlama Gelir?

Non-Fungible (Takas Edilemeyen), bir değer bütünlüğü olan ve birimlere bölünemeyen varlıklara verilen isimdir. Bu durumda bir mal veya varlık aynı işlevselliğe ve değere sahip değildir. Non-Fungible varlıklar, nadiren bulunabilen ve topluluğun değer algısına göre belirlenen varlıkları ifade eder.

Kriptoda Non-Fungible (Takas Edilemeyen) Varlıklar Nelerdir?

Blockchain ekosisteminde, diğer varlıklara nazaran farklı ve benzeri olmayan özeliklere sahip token’lar ya da dijital varlıklar da bulunur. Bu özelliklere sahip olan dijital varlıklara NFT (Non-Fungible Token) denir. NTF’ler, koleksiyonlar, dijital sanat, sanal emlak, sanal oyunlar içerisinde bulunan öğeler ve daha fazlası non-fungible olarak kabul edilir.

Sanat

Sanat eserleri çoğu zaman tek seferlik oluşturulan kreasyonlardır. Örneğin; Gustav Klimt’in “Öpücük” tablosundan sadece bir tane var ve tablonun kopyası satın alınabilse de değeri aslından çok daha düşüktür. Resim, heykel vb. sanat eserleri kopyalansa da ilham veren tek bir orijinal eser vardır ve bu durum da sanat eserlerini nadir kılar.

Koleksiyon

Koleksiyonlar neredeyse her için yapılabilen takas edilemez öğelerdir. Örneğin; Michael Jordan tarafından kullanılan bir basketbol ayakkabısı gibi nadir bir spor koleksiyonunuz varsa, bu durumda koleksiyonunuz değiştirilemez, kopyalanamaz veya çoğaltılamaz. Çünkü aynı ayakkabı dışarıda satılıyor olsa da sizin sahip olduğunuz gerçek Jordan ayakkabısı diğerlerinin yerini tutmaz ve diğerlerine benzemez.

Emlak

Emlak sektöründe hiçbir iki gayrimenkul ya da mal birbirine benzemez ve daha fazlası oluşturulamaz. Her bir mülk birbirinden farklıdır ve bir kopyasının yapılması ya da başka bir mülkle takas edilmesi mümkün değildir.

NFT (Non-Fungible Token)

NFT’ler takas edilemez, kopyalanamaz ve başka birimlere bölünemezler. Non-Fungible Token’lar, değiştirilemez olmak için belirli bir kod ya da veri parçalarına sahip dijital sanat ürünüdür. Tamamen hiçbir benzeri yoktur ve diğer token’lardan farklıdır.

Fungible ve Non-Fungible Arasındaki Farklar Nedir?

Fungible mal ya da varlıklar birbirlerinin yerini alabilir ya da takas edilebilir. Bu varlıklar aynı piyasa değerine ve işlevselliğe sahiptir, bu yüzden ayırt edilemezler. Fakat non-fungible mal veya varlıklar tamamen birbirinden farklı ve ayrı değere sahiptirler. Birbirleri yerine geçemeyen, değer algısı topluma göre değişen, bölünemeyen ve takas edilemeyen varlıklardır.